Każdy, kto używa komputera, laptopa, smartfona lub tabletu zapewne nie raz spotkał się z pojęciami backup i kopia zapasowa. Wielu użytkowników pojęcia te utożsamia, choć różnią się one od siebie i mają różne zadania do spełnienia. Wyjaśniamy to poniżej.
Backup – co to jest?
Termin ten, pochodzący z angielskiego back up (cofać, wspierać) dał nazwę kopii zapasowej – backup copy. I choć oba pojęcia odnoszą się do jednej czynności, backup jest bardzo często mylony z innymi operacjami, wykonywanymi na komputerach i urządzeniach mobilnych.
Kopia zapasowa, zwana także kopią bezpieczeństwa, jest to zbiór danych, przeznaczonych do odtworzenia informacji oryginalnych w przypadku ich utraty lub zniszczenia. Kopię zapasową tworzy się, zapisując plik na dysku, płycie CD lub w chmurze; współczesne edytory tekstu również tworzą kopię zapasową, zapisując automatycznie plik w trakcie jego przetwarzania.
Można również, za pomocą specjalnego oprogramowania, wykonywać specjalistyczne kopie zapasowe. W tym celu wykorzystywany jest także Internet – do tworzenia kopii online.
Backup copy można wykonywać w różny sposób, np. 3-2-1. 3 oznacza liczbę plików z danymi – jeden oryginał i dwie kopie, istniejące niezależnie od siebie na dwóch różnych nośnikach). 2 – to właśnie liczba kopii; jedna z nich powinna być przechowywana na innym nośniku niż druga i oryginał. Jest to zasada zapewnienia bezpieczeństwa danych.
Należy też odróżnić backup copy od archiwizacji, której celem jest przechowywanie danych w dłuższym okresie, zwłaszcza rzadko używanych lub dawniejszych.
Częstotliwość wykonywania kopii zapasowych zależy od ilości wprowadzanych danych; im więcej wprowadza się ich każdego dnia, tym częściej powinno się wykonywać kopie. W sytuacjach ciągłego wprowadzania danych najbezpieczniej jest wykonywać kopie również w systemie ciągłym za pomocą odpowiedniego oprogramowania.
Rodzaje kopii zapasowych
Po uruchomieniu usługi homebackup plan tworzenia kopii zapasowej będzie się odbywał zgodnie z ustalonym harmonogramem. Plan może działać nieprzerwanie (jego wyłączenie następuje po ingerencji w panelu administracyjnym, należy usunąć utworzony plan lub go wyłączyć), lub w zadeklarowanym okresie (w przedziale od – do, po którym wykonywanie kopii zapasowej zostanie przerwane). W obu przypadkach zabezpieczone zasoby nie zostają usunięte.
Rozróżnia się trzy możliwości wykonania kopii zapasowej, spośród których każda ma inne zadania i różny jest sposób ich tworzenia.
- Pełna kopia zapasowa (mirror) – kopiuje się wszystkie zadeklarowane zasoby danych (pliki, foldery, dyski) i zapisuje się je w ramach usługi homebackup. Kopiowanie odbywa się 1:1 w stosunku do oryginału. Jest to najbardziej pamięciochłonny i najdłużej wykonywany rodzaj kopii, ale za to zawiera jedyną, ostatnią wersję danych i dlatego najłatwiej jest go odtworzyć
- Kopia różnicowa (differential) – wykonywana jest na podstawie danych zmienianych lub uzupełnianych od czasu wykonania ostatniej kopii pełnej. Działa łącząc zasoby danych, np. w jednym dniu tworzona jest kopia pełna – oryginał: plik A, plik B (kopia: plik A, plik B), w drugim dniu zmiana pliku A i dodanie pliku C (kopia różnicowa: plik A, plik C), w trzecim dniu zmiana pliku B i dodanie pliku D (kopia różnicowa: plik A, plik B, plik C, plik D). Kopia różnicowa tworzona jest dość szybko i nie zajmuje wiele miejsca na nośniku, jest prosta do odtworzenia, a kopie wcześniejsze nie są konieczne do przywrócenia danych.
- Kopia przyrostowa (incremental) – tworzona jest według schematu wykonywania kopii zapasowej danych zmienionych lub uzupełnionych od czasu utworzenia ostatniej dowolnej kopii. Za każdym razem odnosi się do ostatniej wykonanej kopii, z pominięciem poprzednich, np.: pierwszego dnia tworzy się pełną kopię zapasową (oryginał: plik A, plik B, kopia: plik A, plik B), drugiego modyfikuje się plik A i dodaje plik C (kopia różnicowa: plik A, plik C), trzeciego modyfikuje się plik B i dodaje plik D (kopia różnicowa: plik B, plik D), czwartego modyfikuje się plik A i dodaje plik E (kopia różnicowa: plik A, plik E). Zatem kopia zapasowa stanowi sumę wszystkich kopii przyrostowych. Zajmuje najmniej miejsca i trwa najkrócej, jednak potrzebuje znacznie więcej czasu na przywrócenie, gdyż potrzebna jest pełna kopia zapasowa i wszystkie kopie przyrostowe.
Autor: Konrad Bielawski, specjalista ds. odzyskiwania danych w firmie DATA Lab. Informatyk z wykształcenia. Pasjonat sportów motorowych i brytyjskiego kina.